50 χρόνια χιπ- χοπ

Η φετινή χρονιά σηματοδοτεί την 50η επέτειο του χιπ- χοπ. O Clive Cambpell, γνωστός με το καλλιτεχνικό όνομα DJ Kool Herc, πιστώνεται ως ο “ιδρυτής” ή ο “πατέρας” του χιπ χοπ. Σε ένα καλοκαιρινό house πάρτυ τον Αύγουστο του 1973 στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης, Ο Τζαμαϊκανός- Αμερικανός DJ επέδειξε για πρώτη φορά το μουσικό είδος στο κοινό. Ξεκίνησε ως μουσική κατά των ναρκωτικών και της βίας από τους Αφροαμερικάνους και τα παιδιά μεταναστών από την Τζαμάϊκα. Τη δεκαετία του 1980 εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο, φτάνοντας στη δεκαετία του ’90 να μιλάμε για το μουσικό είδος με τις περισσότερες πωλήσεις σε παγκόσμια κλίμακα.

Ο όρος “hip- hop” θεωρείται ότι προήλθε από τον καλλιτέχνη ηχογράφησης Keef Cowboy, ενώ βρισκόταν με έναν φίλο του που μόλις είχε ενταχθεί στον αμερικανικό στρατό. Αργότερα, ο Cowboy δούλεψε το ρυθμό “χιπ χοπ” σε ένα μέρος της μουσικής του παράστασης. Αναπτύχθηκε από ηχογραφήσεις της funk, της blues, της jazz και του R&B από τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 και νωρίτερα. Οι καλλιτέχνες DJ Disco Wiz, Grandmaster Flash και Afrika Bambaataa θεωρούνται ότι βοήθησαν στην καθιέρωση της κουλτούρας του hip- hop. H παλαιότερη μουσική του δεν είχε ηχογραφηθεί. Το 1977, ο DJ Disco Wiz ήταν ο πρώτος DJ hip- hop που δημιούργησε μια τεχνητή μικτή ηχογράφηση. Αν και υπάρχουν αρκετοί διεκδικητές, το “Rapper’s Delight” των Sugarhill Gang θεωρείται ο πρώτος δίσκος χιπ- χοπ που έχει κυκλοφορήσει.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, η μουσική άρχισε να ξεπερνά τα τείχη της Νέας Υόρκης και να γίνεται γνωστή από το Λος Άντζελες, την Ατλάντα και το Σικάγο ως το Μαϊάμι, το Ντάλας, το Χιούστον και το Τορόντο. Το “Funk You Up” ήταν ο πρώτος χιπ- χοπ δίσκος γυναικείου συγκροτήματος (The Sequence) που κυκλοφόρησε έξω από τα τείχη της πόλης.

Η παλαιότερη ηχογραφημένη μουσική, το Old- school hip- hop, συνήθως αναφέρεται στους ρυθμούς που άρχισαν να δημιουργούνται την περίοδο 1979- 1983. Σχετίζεται με απλές τεχνικές του ραπ με απλούς ρυθμούς και μέτριο ρυθμό. Η εποχή αυτή παραδειγματίστηκε από καλλιτέχνες όπως οι DJ Hollywood, Crash Crew, Disco King Mario και Kurtis Blow.

Η νέα σχολή του χιπ- χοπ διακρίνεται τη διετία 1983- 84, όπου χαρακτηρίζεται από το μινιμαλισμό, τον πειραματισμό και τα κοινωνιοπολιτικά σχόλια. Σε αυτή την εποχή μπορούμε να ξεχωρίσουμε τους Run- DMC, τους De La Soul, τους Public Enemy και τον KRS- One.

Στη μετέπειτα χρυσή εποχή από τα μέσα της δεκαετίας το ’80 ως και τα μέσα της δεκαετίας το ’90, είναι η επονομαζόμενη mainstream μουσική που δημιουργήθηκε από καλλιτέχνες της περιοχής της Νέας Υόρκης. Οι καλλιτέχνες που συνδέονται με τη χρυσή εποχή του χιπ χοπ είναι οι Queen Latifah, Gang Starr, και A Tribe Called Quest.

Από τη γέννηση του ως και σήμερα, το χιπ- χοπ διακρίνεται σε αρκετά επιμέρους υπο- είδη. Μερικά μόνο από αυτά θα σας παρουσιάσουμε παρακάτω:

Το εναλλακτικό χιπ χοπ άκμασε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και συνήθως δεν αποκαλείται mainstream. Εξέχοντες καλλιτέχνες του εναλλακτικού χιπ- χοπ λογίζονται οι underground Hieroglyphics, το δίδυμο Black Sheep και οι Pharcyde. Στη Νέα Υόρκη από όπου ξεκίνησε το χιπ- χοπ, “γεννήθηκε” και ένα άλλο είδος, το λεγόμενο “Brooklyn Drill“, υπο- είδος της drill μουσικής. Η μουσική αυτή κέρδισε για πρώτη φορά την αναγνώριση μόλις το 2014 από τον Bobby Shmurda.

Η μουσική της Ανατολικής ακτής διακρίνεται, επίσης, ως ένα υπο- είδος της χιπ- χοπ. Σε αντίθεση με άλλα αυτό το στυλ δίνεται μεγαλύτερη προτεραιότητα στους σύνθετους στίχους και όχι στο beat για χορό. Ξεκίνησε από τη Νέα Υόρκη τη δεκαετία του ’70. Μια δεκαετία αργότερα, έρχεται στο προσκήνιο το χριστιανικό χιπ- χοπ (ή όπως αναφερόταν αρχικά το gospel hip- hop). Πρωτο- εμφανίστηκε το 1982 με ένα κομμάτι ονόματι “Jesus Christ (The Gospel Beat)” από τον McSweet. Το πρώτο ολοκληρωμένο άλμπουμ κυκλοφόρησε το 1985 από τον Stephen Wiley. Υπάρχουν βέβαια και τα συγκροτήματα που έχουν συνδυάσει το χριστιανικό χιπ- χοπ και με άλλα είδη όπως το ροκ, όπως έπραξαν οι DC Talk.

Όπως το ροκ έτσι και η λάτιν μουσική επηρέασε το χιπ- χοπ. Τέλη δεκαετίας 1980 με αρχές δεκαετίας του 1990, ισπανόφωνοι καλλιτέχνες άρχισαν να συμπεριλαμβάνουν το χιπ- χοπ στις μουσικές τους. Ένα χαρακτηριστικό δείγμα που μπορούμε να αναφέρουμε είναι το “Mentirosa” του Mellow Man Ace. Στις μέρες μας ο Bad Bunny, o Daddy Yankee και ο Noriel αποτελούν εξαιρετικά δείγματα του λάτιν χιπ- χοπ. Μεταγενέστερα (μετά τo 2007), εμφανίστηκε το latin trap. Άμεσος απόγονος του χιπ- χοπ και επηρεασμένο από το reggaeton, εξαπλώθηκε σε όλη τη Λατινική Αμερική με μεγάλη επιτυχία.

To Chicano rap άρχισε να εμφανίζεται στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Εκτελείται συνήθως από ράπερ και μουσικούς μεξικάνικης καταγωγής. Το πρώτο δείγμα αυτού του υπο- είδους μας έρχεται από τον Kid Frost και το ντεμπούτο του Hispanic Causing Panic. Άλλοι καλλιτέχνες του chicano είναι ο ALT και το συγκρότημα Α Lighter Shade of Brown.

Τέλος, στα είδη του χιπ- χιπ συναντάμε το πολιτικό χιπ- χοπ, το horror hip- hop, τη snap μουσική που εμφανίστηκε στα τέλη του 2000 και το nerdcore με στίχους από την πολιτική ως και την επιστημονική φαντασία.

Ένα αφιέρωμα στην ιστορική επέτειο του χιπ- χοπ

Πέρασε μισός αιώνας από τη γέννηση του χιπ- χοπ και η επέτειος γιορτάζεται φέτος με μια σειρά εκδόσεων σειρών, ντοκιμαντέρ και άλλων παραστάσεων. Μια από αυτές τις παραγωγές είναι και το ντοκιμαντέρ του Netflix “Ladies First: A Story of Women in Hip- Hop“, μια ωδή στις γυναίκες του χιπ- χοπ που μπόρεσαν να τα καταφέρουν σε ένα -κυρίως- ανδροκρατούμενο χώρο. Το ντοκιμαντέρ αποτελείται από 4 επεισόδια των 45 λεπτών και ο τίτλος του προέρχεται από το ομότιτλο κομμάτι του 1989 των μεγάλων κυριών του χιπ- χοπ, Queen Latifah και Monie Love. Σε αυτό εμφανίζονται, μεταξύ άλλων, η Cardi B, η Roxanne Shante, η Latto και η Kash Doll. To “Ladies First” έχει σκοπό να κατοχυρώσει τη σημασία των γυναικών στο είδος καθώς και των κυριών που δούλεψαν στο παρασκήνιο ως δημιουργοί ή εκπρόσωποι δισκογραφικών εταιριών.

Το ντοκιμαντέρ άρχισε να προβάλλεται από τις 9 Αυγούστου και μεγάλο ερωτηματικό αποτελούν οι απουσίες της Nicki Minaj, της Μissy Elliott και της Lauryn Hill.

Η… χιπ- χοπ ιστορία της Ελλάδας

Το χιπ- χοπ ξεκίνησε να εξαπλώνεται πολύ γρήγορα σε πολλές χώρες του κόσμου, ανάμεσά τους και η Ελλάδα. Στη χώρα μας, ακούστηκε πρώτη φορά περί τα τέλη της δεκαετίας του ’70. Το χιπ- χοπ συνδέθηκε άμεσα με το γκράφιτι αλλά και το break dance που έκαναν την εμφάνισή τους αρχές της επόμενης δεκαετίας. Η γέννησή του είχε ως βάση στις ντισκοτέκ, ως μουσικό χορευτικό ιδίωμα της ντίσκο. Οι απαρχές του διακρίνονται από τη δεκαετία του ’80 ως και τα τέλη της δεκαετίας του ’90. Από ‘κει και έπειτα, από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 ως και τις αρχές του ’00, η περίοδος ονομάζεται χρυσή εποχή.

Η χιπ- χοπ μουσική σκηνή της Ελλάδος διακρίνεται στην underground αλλά και την mainstream. Στην underground μουσική -μεταξύ άλλων- διακρίνουμε τον Iratus (Βαγγέλης Γκότοβος), τον ΛΕΞ (Αλέξης Λαναράς), τον 12ο Πίθηκο (Ιάκωβος Τσινίδης) και τον Ραψωδό Φιλόλογο (Αλέξανδρος Πτίνης).

Στις αντίπερα όχθη γνωρίσαμε τον Μηδενιστή (Παναγιώτης Μπουγάς), τους Goin’ Throung, τους NEBMA και τον Υποχθόνιο (μέλος των Ζωντανών Νεκρών). Άλλους καλλιτέχνες του ελληνικού χιπ- χοπ που μπορούμε να αναφέρουμε είναι οι Active Member, ο Ταραξίας (Γιώργος Γκόγκας) και ο Novel 729.

Από τις αρχές της δεκαετίας του ’10, η χιπ- χοπ βρίσκει πάτημα κυρίως στους εφήβους και στους προ- εφήβους. Nέα crews που έκαναν την εμφάνισή τους αυτή τη δεκαετία είναι οι Joker/ Two- Face, Χάσε την πίστη σου και Λόγο Τιμής.