Όσο ελκυστική φαίνεται να είναι μια ανακάλυψη της μαύρης ηπείρου, τόσο ενδιαφέρουσα ακούγεται και μια ματιά στη μουσική της παράδοση. Δεδομένης της απεραντοσύνης της, η μουσική της ποικίλλει από περιοχή σε περιοχή και από έθνος σε έθνος. Η μουσική στην Αφρική αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των κατοίκων της. Τα τραγούδια τους συντροφεύουν σε σημαντικά γεγονότα της ζωής τους (γέννηση, ενηλικίωση, γάμος, θάνατος) και έχουν ως ένα κύριο χαρακτηριστικό τους τον χορό.
Επίσης, χρησιμοποιούνται για διάφορες τελετουργίες/ τελετές/ εορτασμούς, για το κάλεσμα της βροχής, για θρησκευτικούς λόγους αλλά και για την ίαση των ασθενειών. Όταν μιλάμε για την Αφρικάνικη μουσική θεωρούμε τη μουσική των λαών που κατοικούν Νότια της Σαχάρας, αφού στη Βόρεια Αφρική επικρατεί μουσικό ιδίωμα με ισλαμικά/ αραβικά στοιχεία λόγω της εξάπλωσης του Ισλάμ.
Παρακάτω θα αναφερθούμε στα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται, στα μουσικά είδη που πηγάζουν από αυτή τη μακραίωνη μουσική παράδοση, αλλά και στους δημοφιλέστερους καλλιτέχνες της Αφρικής.
Τα μουσικά όργανα
Αναφορές σε μουσικά όργανα στην Κεντρική και Νότια Αφρική υπάρχουν ήδη από τον 14ο αιώνα. Υπάρχουν τέσσερις κύριες κατηγορίες οργάνων: τα χορδόφωνα (άρπα, λύρα, λαούτο), τα αερόφωνα (αυλοί, σάλπιγγες, κέρατα), τα ιδιόφωνα (τύμπανο με σχισμή, ξυλόφωνο, mbira) και τα μεμβρανόφωνα (τύμπανο τριβής, τύμπανο που μιλά) και μερικά …παράξενα όργανα όπως το μουσικό τόξο, το mirliton (κατασκευάζεται από κούφιες κολοκύθες).
Από τη μουσική τους βέβαια δεν λείπουν τα έγχορδα, τα κρουστά αλλά και τα ντραμς, το βιολί, η τρομπέτα, η φλογέρα, το ούτι, τα κουδούνια, τα λεγόμενα σέϊκερ και τα πνευστά (αλγκάιτα) σε μικρότερο βαθμό στη Δυτική Αφρική. Τέλος, στην υποσαχάρια Αφρική συναντάμε το mbira/ kalimba (ομάδα μουσικών οργάνων με προσαρτημένα μεταλλικά δόντια), τη kora (έγχορδο), το ngoni (φτιαγμένο από ξύλο και αποξηραμένο κεφάλι ζώου) και το dousn’ gouni.
Τα μουσικά είδη
Η αφρικάνικη μουσική διαιρείται σε επιμέρους μουσικά είδη. Κάποια από αυτά είναι:
- amapiano (στυλ house μουσικής που εμφανίστηκε στη Νότια Αφρική το 2012)
- juju (στυλ λαϊκής μουσικής της δυτικοαφρικανικής εθνοτικής ομάδας Γιορούμπα)
- fuji (μουσικό είδος της Γιορούμπα που χρησιμοποιείται να ξυπνήσει τους μουσουλμάνους κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού)
- afrobeat (μουσικό είδος της Νιγηρίας με funk, jazz και soul επιρροές)
- highlife (μουσικό είδος της Γκάνα με γουέστερν τζατ μελωδίες)
- makossa (μουσικό είδος από το Καμερούν με δυνατούς ρυθμούς ηλεκτρικού μπάσου. το 1980 έγινε ευρέως γνωστή σε όλη την Αφρική και σε μικρό βαθμό στο εξωτερικό)
- kizomba (χορευτικό μουσικό είδος από την Αγκόλα)
- και morna (είδος μουσικής και χορού από το Πράσινο Ακρωτήρι). Μεγάλη εκπρόσωπός της η Cesaria Evora
Φτάνοντας στο τέλος του άρθρου μας, αξίζει να αναφερθούμε στους σημαντικότερους και δημοφιλέστερους μουσικούς/ τραγουδοποιούς που ”γέννησε” η Αφρική. Εδώ, με την πρώτη ματιά ξεχωρίζουμε τον Σενεγαλέζο Ismael Lo με την επιτυχία του ”Tabajone” και τη γνωστή σε όλους μας Cesaria Evora από το Πράσινο Ακρωτήρι. Άλλους τραγουδιστές που μπορούμε να ξεχωρίσουμε είναι οι Νιγηριανοί Burna Boy καιDavido, ο Κονγκολέζος Fally Ipupa, ο Σομαλός K’naan, ο Σενεγαλέζος Youssou N’ Dour και ο Ali Kiba από την Τανζανία.
© 2022 – 2023, Thanos Papatsanis. All rights reserved.