Έναν αιώνα πριν ακούγεται το πρώτο κλάμα ενός μωρού, που θα γίνει γνωστό ανά την υφήλιο με το όνομα Μαρία-Αμαλία Μερκούρη. Γνωστή ως Μελίνα. Η καταγωγή της είναι από οικογένεια πολιτικών, τόσο ο πατέρας της όσο και ο παππούς της. Το 1938 γίνεται δεκτή στην δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου και όλα τα άλλα είναι ιστορία. Μια ιστορία που μέσα σε 74 χρόνια ζωής κατάφερε να γίνει μύθος.
Για τους αρκετά μεγαλύτερους, η Μελίνα είναι η σταρ του σινεμά που την είδαν στο θέατρο και μπορεί και να αντάλλαξαν μια κουβέντα. Για αυτούς στην μέση ηλικία, μια προσωπικότητα που τους έδωσε έμπνευση να συνταχθούν σε κάτι μεγαλύτερο από τον ίδιο τους τον εαυτό. Οι νεότεροι ξέρουν απ’ έξω τις ταινίες της και την μοναδική εκφορά του λόγου της. Για αυτούς που γεννήθηκαν μετά το θάνατο της, ίσως τους λέει πιο πολλά η εικόνα της στο μετρό της Ακρόπολης παρά η το ποια είναι η ίδια. Όλοι αυτοί όμως έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό.
Δεν έχουν ζήσει σε μια Ελλάδα που δεν είναι απόλυτα συνυφασμένη με την Μελίνα Μερκούρη. Λίγοι στην νεότερη ιστορία της χώρας έχουν εντυπωθεί στην συλλογική συνείδηση όπως η Μελίνα.
Όμως εδώ δεν θα μιλήσουμε για την καριέρα της, για την πολιτική της παρουσία ή το σύμβολο που ήταν ενάντια στην χούντα.
Με αφορμή των 100 χρόνων από την γέννηση της θα θυμηθούμε κάποιες στιγμές που ακούμπησε την μουσική με την ιδιαίτερη χροιά της και άφησε ανεξίτηλο το σημάδι της στην ελληνική δισκογραφία. Δεν είναι κάποιο Top10 ή κάποια επιλογή βάση καλλιτεχνικού κριτηρίου απλά μια υπενθύμιση της πορείας της μέσα από τα τραγούδια.
Μια πορεία που συνάντησε ονόματα όπως Μ. Θεοδωράκης, Χατζιδάκι, Ξαρχάκο και Μαρκόπουλο.
1949 | Λεωφορείον ο Πόθος και ο Μάνος Χατζιδάκις γράφει για αυτήν το ‘Χάρτινο το Φεγγαράκι‘.
1960 | Έγινε Παρεξήγηση (Προδοσία) γράφει ο Χατζιδάκις για την ταινία ‘Ποτέ την Κυριακή’. Στην ταινία ακούγεται από χορωδία αντρών ενώ μετέπειτα ηχογραφήθηκε και από την Μελίνα.
1965 | Τι Έχει και Κλαίει Το Παιδί είναι το μόνο τραγούδι του Ξαρχάκου σε στίχους της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου. Η Μελίνα το ηχογραφεί με διαφορετικό κουπλέ για τις ανάγκες της ταινίας, ‘Η Ελλάδα της Μελίνας’.
1975 | Η Θεία Τάξις σε μουσική Κελαηδόνη. Το παρακάτω στιγμιότυπο αποτελεί ντοκουμέντο μιας και η νεοσύστατη τότε κυβέρνηση μετά την πτώση της χούντας δεν άφησε να γίνει η προβολή του. Αποτελεί μέρος ενός ντοκιμαντέρ του BBC, με την Μελίνα να ερμηνεύει το τραγούδι που σε πρώτη εκτέλεση είπε ο Α. Μανδήλας.
1966 | Άσπρη Μέρα σε μουσική Ξαρχάκου και στίχους του Νίκου Γκάτσου, η Μελίνα ερμηνεύει μεταγενέστερα το ιστορικό τραγούδι σε live εκδήλωση.
1961 | Κυρ Αντώνης σε μουσική Χατζιδάκι και πρώτη εκτέλεση της Μούσχουρη. Ήταν όμως το αφιέρωμα της γαλλικής τηλεόρασης στο δίδυμο Μερκούρη/Χατζιδάκι που δημιούργησε το θρύλο του τραγουδιού.
1970 | Είμαι Ρωμιά ένα από τα χαρακτηριστικά τραγούδια της Μερκούρη από τον αγώνα της ενάντια στην χούντα.
1968 | Εγώ Είμαι Ξένος που Περνά (Ο Δικαστής) σε μουσική Θεοδωράκη και στίχους Μάνου Ελευθερίου, η Μελίνα το ερμηνεύει μεταγενέστερα της πρώτης εκτέλεσης του Αντώνη Καλογιάννη και Μαρίας Δημητριάδη.
1960 | Πάμε Μια Βόλτα στο Φεγγάρι τραγουδά η Μερκούρη στον Παπαμιχαήλ στην ταινία ‘Ποτέ την Κυριακή’, κοντά στα πρώτα δεκαπέντε λεπτά της ταινίας.
1962 | Φαίδρα από την ομότιτλη ταινία του Ντασέν σε μουσική του Θεοδωράκη. Η Μελίνα Μερκούρη ήταν η πρώτη που ερμήνευσε το ιστορικό ερωτικό τραγούδι.
1955 | Αγάπη που ‘γινες Δίκοπο Μαχαίρι σε μια εμβληματική ερμηνεία της Μερκούρη στην ταινία ‘Στέλλα’ που καθόρισε όσο καμία την ποπ κουλτούρα της χώρας. Μουσική Χατζιδάκις.
1960 | Τα Παιδιά του Πειραιά από την ταινία ‘Ποτέ την Κυριακή’ κουβαλάει έναν ασήκωτο μύθο. Χατζιδάκις και Μερκούρη, γράφουν ακόμα μια φορά ιστορία. Δείτε παρακάτω το τραγούδι αλλά τι είχε να πει μεταγενέστερα ο ίδιος ο συνθέτης για τον μύθο του τραγουδιού. Συν η στιγμή της απονομή του Όσκαρ για την μουσική του τραγουδιού στον Χατζιδάκι, εδώ.
Ακολουθούν δυο ιστορικά ντοκουμέντα. Το πρώτο η Μελίνα τραγουδά για πρώτη φορά το τραγούδι ‘Ο Δρόμος’ του Λοΐζου μπροστα στον συνθέτη και την Μαρίζα Κωχ. Ενώ στο δεύτερο είναι μια σπάνια ηχογράφηση από την παράσταση ‘Λυσιστράτη‘ στο Broadway το ’72, σε σκηνοθεσία Κακογιάννη.
Τέλος, σας επισημαίνουμε δυο δισκογραφικές δουλειές που τιμούν και ανανεώνουν το μύθο της Μερκούρη μέσα από το τραγούδι. Η πρώτη είναι των Mikro και η δεύτερη η ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας της Ζουγανέλη με τραγούδια της Μερκούρη.
© 2020, Christos Vasilakopoulos. All rights reserved.
