Η μουσική είναι μια όμορφη τέχνη έκφρασης συναισθημάτων που όμως -πολλές φορές- επισκιάζεται από τη λογοκρισία. Υπάρχουν δημοφιλή και αγαπημένα τραγούδια που μπήκαν στο στόχαστρο πολιτικών, κοινωνικών και θρησκευτικών ομάδων. Με αφορμή, λοιπόν, τη πρόσφατη λογοκρισία ενός κομματιού, πάμε να θυμηθούμε εκείνες τις περιπτώσεις που ασκήθηκε κριτική στη μουσική για θρησκευτικούς λόγους.
Το ”Hotel California” είναι ο 5ος προσωπικός δίσκος του Αμερικάνικου ροκ συγκροτήματος Eagles και ως cd single κυκλοφόρησε το 1977. Μπορεί το τραγούδι να απέσπασε ένα βραβείο Grammy το 1978, ωστόσο δημιούργησε μεγάλες αντιδράσεις. Οι θεωρίες ξεκίνησαν από μια ομάδα Ευαγγελιστών όπου ανέφεραν ότι το γκρουπ έγραψε έναν κρυφό ύμνο υπέρ του σατανισμού. Αυτό που δημιούργησε τις μεγαλύτερες αντιδράσεις ήταν μια σκοτεινή μορφή στο εξώφυλλο του δίσκου αλλά και ο στίχος «kill the beast» όπου οι επικριτές θεωρούσαν ότι αναφέρεται στον σατανά.
Το «Sympathy for the Devil» είναι ένα τραγούδι των Rolling Stones που συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 500 καλύτερα κομμάτια όλων των εποχών. Παρ’ όλo τη μεγάλη διάκριση, το κομμάτι λογοκρίθηκε κυρίως λόγω του τίτλου του «Συμπάθεια για τον διάβολο». Πρωτο-κυκλοφόρησε το 1968, εμπνευσμένο από το μυθιστόρημα «The Master and Margarita» του Mikhail Bulgakov. Το κομμάτι τραγουδήθηκε επίσης από τους Guns N Roses.
Το τραγούδι που αναφέραμε στην εισαγωγή του άρθρου είναι το «El Diablo» της Έλενας Τσαγκρινού. Το κομμάτι επιλέχθηκε από το ΡΙΚ της Κύπρου για να εκπροσωπήσει τη νήσο στη Eurovision 2021. Τις τελευταίες μέρες ξέσπασαν πολλές αντιδράσεις για τον τίτλο του, τη χορογραφία του βιντεοκλίπ και τον στίχο «I gave my heart to El Diablo». Στον αντίποδα, το τραγούδι συγκεντρώνει θετικές εντυπώσεις από τους φαν του διαγωνισμού. Σε δήλωσή της η τραγουδίστρια αναφέρει ότι: ‘’ο στίχος του τραγουδιού είναι καθαρά μεταφορικός’’.
To «Shout at the Devil» είναι ένα ένα heavy metal κομμάτι από τους Motley Crue που κυκλοφόρησε το 1983. Το τραγούδι απέσπασε αρνητικές κριτικές και αντιδράσεις κυρίως λόγω του τίτλου του «Φώναξε τον διάβολο», αλλά και για το εξώφυλλο του άλμπουμ. Παρ’ όλo την αρνητική εικόνα ο δίσκος κατόρθωσε να πουλήσει περισσότερα από 4 εκ. αντίτυπα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
To ομότιτλο τραγούδι των Black Sabbath ηχογραφήθηκε το 1969 και κυκλοφόρησε το 1970 από την Vertigo Records (Ηνωμένο Βασίλειο). Το συγκρότημα εμπνεύστηκε το κομμάτι από ένα περιστατικό που συνέβη στον Geezer Butler και μπασίστα του γκρουπ. Το τραγούδι περιέχει ήχους βροχής, κεραυνών και μιας καμπάνας. Ακολουθεί επίσης ένα βαθύ riff το οποίο χαρακτηρίζεται ως diabolus in musica. Η σύνθεση προκάλεσε πολλές αντιδράσεις αλλά ήταν και αυτή που ενέπνευσε και άλλα συγκροτήματα να ακολουθήσουν αυτό το μουσικό είδος.
Το «D- Devils» είναι ένα techno act από τη χώρα του Βελγίου. Το 2001 κυκλοφόρησε το dance/ techno κομμάτι «Dance with the Devil» προκαλώντας αντιδράσεις τόσο για τον τίτλο του κομματιού αλλά και τη φωνή που ακούγεται στη σύνθεση, που πολλοί την παρομοίωσαν με τη φωνή του διαβόλου. Το βελγικό συγκρότημα κατόρθωσε να γίνει «πλατινένιο» στη χώρα μας το 2000.
Το «Devil Inside» είναι ένα από τα γνωστότερα κομμάτια του αυστραλιανού συγκροτήματος INXS. Κυκλοφόρησε το 1988 και αμέσως ξέσπασαν αντιδράσεις λόγω του τίτλου αλλά και της απεικόνισης του… Diablo στο εξώφυλλο του cd single. Το κομμάτι παρέμεινε για δύο συνεχόμενες εβδομάδες στο US Billboard Hot 100. Επίσης, βρέθηκε στην 3η θέση των Καναδικών charts.
Το 2019 η Καναδή τραγουδίστρια Avril Lavigne προκάλεσε αντιδράσεις με το τραγούδι της «I Fell in Love with the Devil». Όπως και με το «El Diablo» της Έλενας Τσαγκρινού έτσι και εδώ, οι στίχοι του τραγουδιού είναι μονάχα μεταφορικοί. Το «I Fell in Love with the Devil» δεν είναι τίποτα άλλο από την περιγραφή μιας τοξικής σχέσης. Οι αντιδράσεις, επίσης, είχαν να κάνουν με την αντιθρησκευτική προώθηση του τραγουδιού. Παρ’ όλα αυτά, βρέθηκε στην 6η θέση του China Billboard/ Airplay.
Ο Melovin υπήρξε ο εκπρόσωπος της Ουκρανίας στην Eurovision 2018 που πραγματοποιήθηκε στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας. Το 2020, κυκλοφόρησε το τραγούδι «Dance with the Devil». Από μόνος του ο τίτλος του τραγουδιού προκάλεσε αντιδράσεις. Ένας στίχος του κομματιού αναφέρει: “dance with the devil, now”.
Το «Stairway to Heaven» είναι ένα τραγούδι του θρυλικού συγκροτήματος Led Zeppelin. Η σύνθεση του κομματιού έγινε από τον κιθαρίστα του συγκροτήματος Τζίμι Πέϊτζ και τον τραγουδιστή του Ρόμπερτ Πλαντ. Κυκλοφόρησε το 1971 και θεωρείται ένα από τα καλύτερα ροκ κομμάτια όλων των εποχών. Το τραγούδι προκάλεσε αντιδράσεις και αυτές ξεκίνησαν από τον τηλεοπτικό σταρ ιεροκήρυκα Paul Franklin Crouch. O Crouch ανέφερε πως αν το βινύλιο έπαιζε ανάποδα μπορούσες να ακούσεις ένα μήνυμα λατρείας του σατανά. Το συγκρότημα απέδωσε το γεγονός σε σατανική σύμπτωση.
Από τη λογοκρισία δεν γλίτωσε ούτε το τραγούδι «Κι ύστερα» από τη Μαρινέλλα. Για πολλούς, το κομμάτι της Σώτια Τσώτου «κρύβει» ένα μήνυμα λατρείας του σατανά. Στα χνάρια του Stairway to Heaven, αν το βινύλιο παίξει ανάποδα ακούγεται η φράση «σατανά μαζί». Και σε αυτή την περίπτωση το «ακούγεται», ακούγεται σχετικό.
«Θύμα» της λογοκρισίας έπεσε και η Νατάσσα Μποφίλιου με το τραγούδι της «Οι μέρες του φωτός». Σύμφωνα με ορισμένες μαρτυρίες, ο στίχος και το βιντεοκλίπ περιέχουν σατανικά μηνύματα.
Το συγκρότημα των Deep Purple κατηγορήθηκε για την κυκλοφορία του τραγουδιού «Stormbringer». Το ομότιτλο hard rock/ heavy metal άλμπουμ του γκρουπ κυκλοφόρησε το 1974. Ένας μύθος γύρω από το τραγούδι αναφέρει πως στο ξεκίνημά του ακούγονται κάποια ακαταλαβίστικα λόγια που λέει και η Λίντα Μπλερ στον ‘’Εξορκιστή’’ και τα οποία αν διαβαστούν ανάποδα μοιάζουν με βρισιές.
Τέλος, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το «Eldorado» των Electric Light Orchestra (LEO). Φήμες λένε πως αν το τραγούδι παιχτεί ανάποδα θα ακουστεί η φράση: ‘’Είναι ο κακός. Χριστέ είσαι της κόλασης’’. Η απάντηση του στιχουργού και τραγουδιστή του συγκροτήματος ήταν άμεση αναφέροντας πως δεν τίθεται κανένα τέτοιο ζήτημα.
Bonus:
Δαίμονες ονομάζεται η πρώτη ροκ όπερα του Νίκου Καρβέλα, με πρωταγωνίστρια την Άννα Βίσση. Η παράσταση ανέβηκε τον Νοέμβριο του 1991 στο θέατρο Αττικόν για δυο συνεχόμενες χρονιές. Το Μάρτιο του 2013 η παράσταση ανέβηκε ξανά, στο θέατρο Παλλάς σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα.
© 2021, Thanos Papatsanis. All rights reserved.
